Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 200 av 257 resultater

Orgelharmonium i Ortnevik kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church Musikkinstrument / Musical Instrument
Publisert: 23.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Ortnevik kyrkje stod ferdig i 1925. Ho er spesiell på mange måtar, - ikkje minst når det gjeld orgel. Orglet anno 2006 er bygd opp av to gamle orgel, ...

Lars Norevik - arkitekt og bygdeutviklar

Person / Person
Publisert: 09.01.2007
Author: Anders Øvrebø
Lars Norevik (1892-1949) var bygdeutviklar i Ortnevik. Han gjekk i gang med båtbyggjeri, han bygde elektrisitetsverk, han heldt yrkesskule, og han tei...

Kraftutbygging for industristaden Høyanger

Industri, energi og naturressursar
Kraftstasjon / Power plant
Publisert: 19.03.2007
Author: Elin Storøstevik
I Høyanger er spora etter kraftutbygginga som la sjølve grunnlaget for industristaden framleis godt synleg. I lia oppom Høyanger verk og riksvegen str...

«Stalin vert dyrka som ein gud i Sovjetsamveldet»

Folk og samfunn
Reise / Travel
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
I 1951 vitja ein norsk fagforeiningsdelegasjon Sovjetunionen. Ein av delegatane var fabrikkarbeidaren Bernhard Valsvik frå Høyanger. Etter turen kriti...

Klaus Sande

Folk og samfunn
Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
Spelemann og kulturpersonlegdom (1888-1963) frå Nessane i Balestrand....

Anders Sagen

Folk og samfunn
Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
Spelemannen Anders Sagen (1829-1922) er ei viktig kjelde for hardingfelespelet i Sogn, og musikken hans er framleis i bruk blant dagens utøvarar....

Ortnevik kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Ortnevik kyrkje er ei langkyrkje i tre som står i bygda Ortnevik, på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Kyrkja, som har 292 sitjeplassar, var...

Minnestein over Olav Sande

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
LÆRAR - OLAV SANDE - 1850-1927 - TONESKALD, SEGNSAMLAR - DIKTAR OG MÅLMANN. Dette er innskrifta på Olav Sande-støtta i gardstunet på Sande i Høyanger....

Minnestein over Andreas B. Vamraak

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Andreas B. Vamraak (1861-1936) var fødd på garden Vamråk i Høyanger. Han tok eksamen ved Stord lærarskule 1880 og var lærar til 1931, frå 1893 i heime...

Bjordal kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Bjordal kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i bygda Bjordal på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Kyrkja, som har 167 sitjeplassar, vart v...

Privat gravstad på Sørevikane

Gravplass / Cementery
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Ein av dei få private gravstadene i Sogn og Fjordane finn me på sørsida av Sognefjorden. Han ligg på garden Sørevik eller Søre Vikum i Høyanger kommun...

Minnestein over Eidsvoll-mannen Ole Elias Holck

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Minnesteinen over Eidsvoll-mannen Ole Elias Holck står på den gamle futegarden Alvera i Lavik der Holck budde heile sitt vaksne liv. Steinen vart reis...

Futebustaden Alvera

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Sverre Søgnen
Garden Alvera ligg ved Sognefjorden nokre kilometer innanfor Lavik. Her trur ein at nokre av dei fyrste som slo seg ned Sognefjorden skal ha busett se...

Lavik kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Lavik kyrkje er ei åttekanta kyrkje i tre som ligg i bygda Lavik i Høyanger kommune. Kyrkja, som har 380 sitjeplassar, vart vigsla 10. desember 1865 a...

Ferjestaden Lavik

Samferdsle
Bygd / Village Ferje / Ferry Kai / Quay
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Hovudferjesambandet over den ytre delen av Sognefjorden har sidan det kom i gang i 1955 hatt Lavik som ferjestad på nordsida av Sognefjorden. Lavik ha...

Sjukeheimen i Lavik - tuberkulosesjukehus

Sjukehus / Hospital
Publisert: 07.07.1999
Author: Sverre Søgnen
Tæring og spillsykje hadde vore ei sann plage for folk ved kysten i alle år, men frå 1850-talet gjekk spillsykja attende, medan tuberkulosen (tæring) ...

Romsa

Publisert: 08.01.2013
Author: Nils Georg Brekke
Dei tre Romsaøyane høyrer til naturperlene i Sunnhordland. Dette har mange av dei som ferdast med fritidsbåt, oppdaga. På øyane finst mange gode landi...

Vadheim som trafikknutepunkt

Samferdsle
Bygd / Village Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristine Kopperud Timberlid
Tidlegare vart Vadheim rekna som ein av dei viktigaste stadane i fylket. Staden fungerte som eit knutepunkt for reisande frå Bergen som anten skulle n...

Ullebøvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Sverre Søgnen
Vaimslandet var før ei vanskeleg bygd å ta seg fram i. Fire strie elvar brusa gjennom tettaste bygda. Bruer var der ikkje, så kvar ein stad folk skull...

Vêrspåmannen i Røyrvik

Folk og samfunn
Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Sverre Søgnen
Magnus Skildheim, fødd 18.07.1932, kjem frå Luster og vart tidleg kjend for sine merkelege evner til å spå vêr og føre langt betre enn meteorologane. ...

Tronvik psykiatriske behandlingsheim

Folk og samfunn
Sjukehus / Hospital
Publisert: 07.07.1999
Author: Sverre Søgnen
Sogn og Fjordane hadde i mange år lege langt etter dei fleste fylke når det gjaldt omsorga av psykisk helse. Dei sjukaste vart plassert på Neevengaard...

Kyrkjebø kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Kyrkjebø kyrkje er ei treskipa langkyrkje i tre som står i bygda Kyrkjebø i Høyanger kommune. Kyrkja, som har 500 sitjeplassar, vart vigsla 7. oktober...

Minnestein i Vadheim over falne i krigen 1940-1945

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 21.09.2001
Author: Hermund Kleppa
To ungdommar frå Vadheim sette livet til under krigen 1940-1945. Begge omkom i krigsforlis, den eine om bord på panserskipet Eidsvold i norsk farvatn,...

Parken i Høyanger

Park / Park
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristine Kopperud Timberlid
Bustadområdet Parken i Høyanger vart oppført i industristaden sin barndom. Området har den engelske hagebyen som førebilete, og er i dag freda på grun...

Kloumann-skulpturen i Høyanger

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
Svært få personar får oppleva å vera med på avduking av minnesmerke over seg sjølv. I Høyanger var det ei slik hending i 1929. Ingeniør Sigurd Klouman...

Minnestein over Jon Dyrrdal

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 17.06.2002
Author: Hermund Kleppa
Jon Dyrrdal, fødd 1894, kom frå den einbølte høgdegarden Dyrdal på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Han kom i ung alder til Oslo, reiste på...

Frontkjempargrav i Høyanger - Karl Uno Sundberg

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Like innanfor porten til gravstaden Høgereina i Høyanger står gravminnet over frontkjemparen Karl Uno Sundberg. Oskeurna hans vart sett ned 6. mai 194...

Ungdomshuset Valhall

Forsamlingshus / Assembly house
Publisert: 21.03.2001
Author: Kristine Kopperud Timberlid
Ungdomshuset i Høyanger, Valhall, er landskjend for sitt karakteristiske nasjonalromantiske interiør. Huset vart vigsla i februar 1922, og har fram ti...

Minnestein over falne frå Høyanger

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 13.01.2001
Author: Hermund Kleppa
Rett nedom det gamle posthuset i Høyanger står ein minnestein over fem som sette livet til i krigsåra 1940-1945. To sat i tysk fangenskap, tre var sjø...

Russisk krigsgrav i Høyanger - Iwan Schvroladsew (Iván Ivánovitch Shirolápov)

Folk og samfunn
Publisert: 03.10.2000
Author: Hermund Kleppa
23. juni 1943 døydde den russiske krigsfangen Iwan Schvroladsew (rett namn: Iván Ivánovitch Shirolápov) på sjukehuset i Høyanger. Han vart gravlagd sa...

Madonna og helgenskap fra Kyrkjebø

Tru og livssyn
Middelalder Kyrkjekunst / Church art
Publisert: 18.03.2025
Author: Justin Kroesen
Middelalderkirkens forbindelse til Nord-Frankrike Madonna og helgenskapet fra Kyrkjebø i Sogn og Fjordane, har blitt undersøkt på nytt.  Spø...

Eggjasteinen

Arkeologi
Gravstein / Gravestone
Publisert: 18.03.2025
Author: Nils Anfinset
På terskelen til en annen verden – runesteinen fra Eggja i Sogndal Runer består av rette og skrå streker som ble utviklet som et skriftspråk på 2...

Gullsolidus fra Hamre

Arkeologi
Publisert: 20.03.2025
Author: Asbjørn Engevik
  Et gravfunnet fra Hamre i Leikanger i Sogn og Fjordane viser at avstanden ned til kontinentet ikke var så stor, selv i det fjerde århundre...

Erna Osland – prisløna forfattar og lærar

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Erna Osland (f.1951) kjem frå Høyanger og har skrive om lag 40 bøker sidan debutboka «Natteramnen» kom i 1987. Den tidlegare læraren skriv mest bøker ...

Olav Sande - skulemann, folkeminnesamlar, diktar og toneskald

Folk og samfunn
Person / Person
Publisert: 02.02.2002
Author: Kristine Kopperud Timberlid
Olav Sande frå garden Sande i Høyanger, på sørsida av Sognefjorden, var ein allsidig mann. I tillegg til å vere ein vidgjeten toneskald, var han også ...

Høyanger kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 28.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Høyanger kyrkje er ei langkyrkje i betong som står på Sæbø i Høyanger tettstad. Kyrkja, som har 374 sitjeplassar, vart vigsla 11. september 1960 av bi...

Vadheim bedehuskapell

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 28.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Vadheim bedehuskapell er eit påbygd bedehus som ligg i bygda Vadheim i Høyanger kommune. Bedehuskapellet, som vart bygt som bedehus i 1914, har 130 si...

Sørsidevegen i Høyanger

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Det tok lang tid før det kom samanhengjande veg på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune. Vegutbygginga tok til rundt 1970. I 1985 var det veg me...

Steinbru i gammal ferdsleveg

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 10.10.2013
Author: Hermund Kleppa
Steinbruvatnet og Larsselvatnet, begge på 930 meter over havet, ligg i fjellområdet mellom Eldalsdalen og Høyanger. Dei er skilde frå kvarandre av to ...

Tuft etter fjellstove mellom Eldalsdalen og Høyanger

Samferdsle
Hytte / Cabin
Publisert: 16.10.2013
Author: Hermund Kleppa
«På denne vegen er det enno synberre merke etter ei fjellstove, som truleg er den einaste av dette slaget vestafor Indre Sogn». Dette skriv den lokalh...

Vegsamband mellom Høyanger og Vadheim

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Trass i etableringa av ei viktig industribedrift (NACO) i Høyanger i 1915, var Høyanger utan vegsamband heilt fram til 1937. Først då det var råd å kø...

Vegen Årøy-Oklevik - eit Vindhella i miniatyr

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Frå gammalt av gjekk det ein veg mellom Sogndal og Hafslo frå Nagløyri inst inne i Barsnesfjorden opp langs Årøyelva til Oklevik i Hafslo. Han gjekk p...

Sprengjing med svartkrut - "Udmineringen af Matbjørhammeren"

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1857 løyvde fylket pengar til Gaular kommune for å bruka krut til å sprengja veg i Matbjørhammaren ved Viksdalsvatnet....

Tingstova i Klevald

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 28.03.2011
Author: Hermund Kleppa
Klevald (også skrive Klævold, Klevoll) er namnet på garden på austsida av innløpet til Vadheimsfjorden. Klevald var i eldre tid ein sentral stad i den...

Tingstova i Lavik

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 28.03.2011
Author: Hermund Kleppa
I 1956 skreiv Anders Skåsheim om Tingstova i Lavik. Ho fanst ikkje lenger, men fleire personar hadde gitt han opplysningar slik at Skåsheim kunne laga...

Lavikdalen bedehus

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 20.01.2011
Author: Hermund Kleppa
Bedehuset på Lavikdalen høyrer med til etterkrigs-bedehusa i fylket. Det høyrer og med til bedehus som ikkje er meir, som bedehus. Huset stod ferdig i...

Ole Elias Holck

Folk og samfunn
Person / Person
Publisert: 06.03.2002
Author: Kristine Kopperud Timberlid
Generalmajor Ole Elias Holck, fødd i 1774 i Leirvik i Sogn, vart alt i 15 årsalderen militær. Under Napoleonskrigane tenestegjorde han i Danmark, og h...

Nytt orgel frå to gamle i Ortnevik kyrkje

Tru og livssyn
Musikkinstrument / Musical Instrument
Publisert: 05.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Ortnevik kyrkje har ei hendingsrik orgelhistorie. Sidan kyrkja var ny i 1925, har dei måtta skifta ut det eine instrumentet etter det andre. Det fjerd...

Gravminne frå mellomalderen i Ortnevik

Arkeologi
Gravstein / Gravestone Kyrkje / Church
Publisert: 12.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Det ligg eit minst 800 år gamalt gravminne på kyrkjegarden i Ortnevik. Kyrkja stod ferdig i 1925. Kyrkjegarden vart teken i bruk nokre år før. Me kjen...

Bygdeveganlegget Lavik-Løland

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 04.03.2006
Author: Kristin Ese
Vegen mellom Lavik og Løland i Hyllestad hadde ein samla byggjeperiode på 32 år. I 1880-94 vart vegen bygd frå Lavik til ytre Hjelmeland, og frå 1900-...

Frå ferje til bru over Loftesnessundet

Samferdsle
Sund / Strait
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Loftesnesbrua var det første bru- og vegprosjektet som vart bompengefinansiert i fylket. Brua sto ferdig i november 1958. I ein 20-årsperiode hadde de...

De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum

Museum, natur- og kulturvern
Museum / Museum
Publisert: 07.07.1999
Author: Aage Engesæter
De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum er sogningane sitt eige kulturhistoriske museum. Det ligg i Kaupanger, og omfattar eit stort friluftsmuseum...

Minnestein over Henrik Mohn Dahl og Mette Mohn Dahl

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 16.08.2001
Author: Hermund Kleppa
17. mai 1914. "Dagen var høgtidsam og gild i alle maatar. Veret var vakkert og nokolunde blankt. Ein høveleg vindpust som so vidt fekk flaggi til å br...

Tingastadsaga

Industri, energi og naturressursar
Sagbruk / Sawmill
Publisert: 07.07.1999
Author: Aage Engesæter
Som ein grøn oase ligg garden Tingastad mellom steile svaberg og uvennlege steinrøyser i strandkanten under Storehogen og Haukåsen, med utsikt mot Frø...

Kong Olav i Sogn og Fjordane - Kronprinsparet sitt besøk i 1933

Besøk / Visit
Publisert: 02.07.2008
Author: Hermund Kleppa
HM kong Olav V var konge i åra 1957-1991. Som kronprins var han på tre offisielle besøk i Sogn og Fjordane: 1) i 1906 som treåring på kroningsreisa ti...

Minneplate om misjonær Hans Schreuder på Kjørnes

Plakett / Plaque
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Misjonær Hans Schreuder - Zulufolkets apostel - vart fødd i Sogndal. I 1992 reiste misjonsfolket ein minnestein over han. Samstundes sette dei opp ei ...

Bolette C. Pavels Larsen – forfattar, kritikar og målkvinne

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Bolette Christine Pavels Larsen (1847-1904) var fødd inn i ein embetsmannsfamilie i Sogndal. Bolette var forfattar, omsetjar og litteraturkritikar i B...

Norum kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Norum kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Ylmeim sin grunn i Sogndal kommune. Kyrkja, som har 230 sitjeplassar, vart vigsla i 1863. Arkit...

100 år i Lunden – slektstreff på Slinde

Slekt / Family
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa Jon Lidal
Laurdag 22. mai 2010 var det slektstreff i Lunden på Slinde, så og seia på dagen 100 år etter at Kristi og John Lidal kom hit som nye eigarar. Slektst...

Slindebjørka

Plante / Plant
Publisert: 29.04.2002
Author: Hermund Kleppa
Den landskjende Slinde-bjørka gjekk over ende i ein hauststorm i 1874, men takka vere fleire målarar er ho framleis "i live". Thomas Fearnley sitt mål...

Minnestein i Fardal om soldatar i ufredsåra 1807-1814

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Sogndal kommune har to minnesteinar over soldatar som var med i krigen mot Sverige i ufredsåra 1807-1814. Den eine står i Fardal på ein bergknaus nedm...

Fyrlykta på Nornes i Sogndalsfjorden

Samferdsle
Fyrlykt / Lighthouse
Publisert: 10.04.2013
Author: Hermund Kleppa
«Fyret på Nornes» er den folkelege nemninga på Kystverket sitt «Lyktehus på underbygning» som står på ytste pynten på Norneset i Sogndalsfjorden. Det ...

Gravminnet Engh i Sogndal

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
På kyrkjegarden ve Stedje kyrkje står ein høg gravstein med fire namn: Christian August Engh, Elisabeth Sommer Engh, Hilda Engh og Elisabeth Augusta E...

Altertavlemåleri frå 1911 i Norum kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkjekunst / Church art Måleri / Painting
Publisert: 22.01.2009
Author: Hermund Kleppa
I 1910 vart det bestemt at Norum kyrkje skulle få ny altertavle. Eit stort innramma måleri med motivet "Jesus velsignar læresveinane før himmelfarten"...

Minnestein over lekpredikant - Anders O. Venes

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 24.06.2005
Author: Hermund Kleppa
På oppsida av Norum kyrkje står ein vel to meter høg minnestein over lekpredikanten Anders O. Venes. Misjonsvener i Noradn og på Veitastrondi reiste s...

Leikanger kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Leikanger kyrkje er ei langkyrkje i stein frå om lag 1250. Kyrkja, som har 260 sitjeplassar, vart vigsla 14. november 1872 av biskop Peder Hersleb Gra...

Hårfagre-parken på kongsgarden Husabø i Leikanger

Monument / Monument Park / Park
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa Steinar Velle
Liten park til minne om stor konge – Harald Hårfagre som samla Noreg til eitt rike. Hårfagre-parken har adresse Strandavegen; eit kort stykke frå kaie...

Palnabjørka – spor etter freda tre

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Leikanger har mange store og særmerkte tre. Historikar Anders Ohnstad skreiv om eitt av dei i 1947, den vidgjetne Skrivareiki, eller berre Eiki. «Og h...

Klokkargarden - kyrkjelydshuset i Leikanger

Tru og livssyn
Bolig / Residence Skulehus / School building
Publisert: 05.02.2002
Author: Hermund Kleppa
Kyrkjelydshuset Klokkargarden i Leikanger står ved riksvegen rett opp frå kyrkja. Huset vart opphavleg bygd som kombinert bustad og skulehus. Då det p...

Minnestein over Ingvald Eggum

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Den 11. mars 1943 var Det Bergenske Dampskipsselskab (BDS) sitt skip D/S "Brant County" i konvoi med 59 andre på veg frå Amerika til England. Skipet b...

Kong Sverre-skulpturen på Leikanger

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Kong Sverre (ca. 1151-1202) og birkebeinarane hans var aldri på godfot med sogningane. Midtvinters 1183 drap sogndølene syslemennene hans og nekta sei...

Skrivareiki

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Skrivareiki er eit landemerke i Leikanger. Det ruvande treet står tett attmed riksvegen ved nedkøyringa til tinghusa, så tett attmed at eika i 1980 va...

Prestesteinen i Leikanger

Monument / Monument
Publisert: 07.06.2000
Author: Hermund Kleppa
Prestesteinen, med namnet på alle Leikangerprestane i perioden 1522-1975, står på ein liten parkeringsplass utanfor Leikanger kyrkje. Ein av dei, Erik...

Skulevegen Tenningåsen - Eitorn

Samferdsle
Skule / School
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
Den veglause garden Tenningåsen ligg høgt og fritt på litt over 300 meter, rett ved innlaupet til Fjærlandsfjorden. Borna på denne høgdegarden fekk mo...

På leit etter kunnskap om ei gardssag

Industri, energi og naturressursar
Gardsbruk / Farm
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Den fråflytte garden Rud i Leikanger ligg ein halv times gange opp frå ferjestaden på Hella. Det vart aldri bygd veg for traktor og bil til Rud. Dei m...

Stein-kar og telefonstolpar i Grindsdalen

Telefonline / Telephone line
Publisert: 30.08.2002
Author: Hermund Kleppa Anders Gjerde
Grindsdalen i Leikanger går frå Sognefjorden nordover mot Rommedalen, ein dal som kjem opp frå Romøyri i Fjærlandsfjorden. Frå Rommedalen går eit dalf...

Ferjestaden Hella

Plass / Spot
Publisert: 03.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 1956 gjekk Olav Hellen for presten. Han rodde frå Hella til Dragsvik og gjekk derifrå ut til kyrkja. I oktober same året gjekk det ferje for ...

Minnestein om gardbrukarar i Eitorn

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 22.05.2001
Author: Hermund Kleppa
Ved Skorane i Eitorn står ein vel tre meter høg bautaliknande stein av etter måten ny dato. Den siste brukaren på garden sette han opp kring 1950. På ...

Rasteplassen på Vatnasete i Sogndalsdalen

Plass / Spot
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1994 vart siste delen i tverrsambandet mellom Sogn og Sunnfjord via Fjærland opna. To år seinare var rasteplassen på Vatnasete i Sogndalsdalen ferdi...

Syttandemaihaugen i Eitorn

Plass / Spot
Publisert: 02.02.2001
Author: Hermund Kleppa
Syttandemaihaugen på Eitorn er eit interessant kulturminne. Stadnamnet vitnar om ein bygdesamlingsstad på nasjonaldagen, svære grantre i ein sirkel be...

Lekanger Afholdsforening

Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
23. november 1880 samla ein del folk seg på Husabø for å stifte ei fråhaldsforeining i Leikanger prestegjeld. Bakgrunnen var ei oppfatning av at drukk...

Esefjordvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Veg rundt Esefjorden byrja som eit ønskje om å få veg frå gardane i Ese til sentrum i Holmen. Seinare ville gardane på andre sida av fjorden ha veg ti...

Kvamsøy kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Kvamsøy kyrkje er langkyrkje i stein frå kring 1280-1300 som står på den vesle øya Kvamsøy i Balestrand kommune. Kyrkja har 210 sitjeplassar og var, f...

Garden Flesje

Busetnad, bygd, by
Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Garden Flesje ligg ved sjøen kring 5 km vest for Balestrand sentrum. Frå den lune vika framføre hovudhuset har vakre robåtar lagt ut på kyrkjeferd. He...

Tussverpet

Næring og handverk
Felle / Trap
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
På garden Tue i Balestrand har det i kring 200 år vore lakseverpe eller laksegilje som dei sa. Gilja stod i vika mellom Tusshamrane og Tussneset. Me h...

Sæle kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Sæle kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Sæle i Balestrand kommune. Kyrkja, som har 170 sitjeplassar, vart vigsla 28. april 1903 av bisko...

Minnestein over bondetalsmann på Gaularfjellet

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Åtte dagar før jul 1706 var to menn på veg over Gaularfjellet. Dei skulle til Kristiania og klaga over hardt skatte- og avgiftspress. Ved Skarvatnet k...

Gamlevegen på utsida av Tusvik-tunellen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Det styggaste stykket på gamlevegen var gjennom Tusvikberget. Der vart vegen sprengd og mura opp, med rekkverk av jern. Vegen vart nytta heilt fram t...

Gamle båtfeste i Kvamsøysundet

Båtfeste / Mooring
Publisert: 28.09.1999
Author: Hermund Kleppa
Langs kysten og inne i fjordane finst det eit eige slag gamle båtfeste. Me finn dei der det frå naturen si side låg godt til rette for mindre seglfart...

Orgelet i Høyanger kyrkje - eit eventyr

Tru og livssyn
Musikkinstrument / Musical Instrument
Publisert: 06.02.2006
Author: Hermund Kleppa
I 1999 var ansvarlege for kyrkja i Høyanger urolege for orgelet. Det kunne bryta saman når som helst. Fire år seinare vart nytt orgel teke i bruk, eit...

Krigsgrav på Leikanger - kaptein Thorvald Johannessen

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Den 25. april 1940 var D/S "Kommandøren" på veg inn Sognefjorden med kring 100 mobiliserte som blei sette på land på Leikanger. Straks etter, medan bå...

Olav den heilage - Olavs-kjelde på Røysa

Sagn / Legend
Publisert: 07.05.2009
Author: Hermund Kleppa
Kong Olav Haraldsson fall i slaget på Stiklestad 29. juli 1030. Eitt år seinare vart kongen gjort til helgen og vart seinare kjend som Olav den heilag...

Minnestein over fylkesmann Hans Seip

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 20.07.2001
Author: Hermund Kleppa
Hans Seip (1881-1945) var fylkesmann i Sogn og Fjordane frå 1929 til han vart avsett av NS-regimet sommaren 1941. Han flytte då til Fjærland. På nyåre...

Minne- og merkesteinar - etter skreder i Vetlefjorden

Skred / Avalanche
Publisert: 14.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Garden Eiki ligg på austsida, heilt nede ved sjøen i Vetlefjorden. Husa på to bruk ligg på kvar si side av store avsetningar etter skreder frå Eikjada...

Takk og helsing til vegsjef Alf Torp

Samferdsle
Person / Person
Publisert: 21.08.2009
Author: Hermund Kleppa
Alf Torp var vegsjef i Sogn og Fjordane i åra 1937-1956. Då han slutta, vart det laga til ei vakker takke-helsing: - ei mappe med helsingsord, undersk...

Tverrsamband mellom Sogn og Sunnfjord om Fjærland

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Alt i 1908 vart det føreslege eit tverrsamband mellom Sogn og Sunnfjord via Fjærland. Rettnok som jernbane, men tanken var sådd. Dei fleste såg på det...

Eggjasteinen

Folk og samfunn
Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Aage Engesæter
Eggjasteinen er ein av dei mest kjende runesteinane som er funne i Norge. Han inneheld den lengste kjende innskrifta med eldre runeteikn, og er framle...

Frå rideveg til køyreveg - mellom Kaupanger og Sogndal

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Kaupanger har vore ein viktig historisk plass i Sogn. Staden står nemnd i sagalitteraturen og har vore marknadsplass, kyrkjestad, tingstad og sete for...

HM Kong Haakon VII og Skogselskapet i Sogn og Fjordane 1936

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Kongen på tur innover Sogn i dag. Med skogselskapets representanter». Det var Høyanger Avis si overskrift på oppslag i avisa 27. mai 1936. Fylkesbaat...

Kunstverk i tre ved ved Sogn Fjordmuseum, Kaupanger

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Skulpturen skal egge fantasien – enhver skal finne sin båt, og glede seg ved linjenes spill mot den dramatiske bakgrunnen. Hvor finne man vakrere kul...

Stedje kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Stedje kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på øvre Stedje i Sogndal kommune. Kyrkja, som har 600 sitjeplassar, vart vigsla 17. desember 1867 av bis...

Minnestein over Hans Schreuder - Zulufolkets apostel

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Det Norske Misjonsselskap vart skipa i 1842. To år seinare sende selskapet ut den fyrste misjonæren sin, Hans Paludan Smith Schreuder. Han var fødd i ...

Minnestein over Anna Cathrine Schreuder

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Minnesteinen på grava til Anna Cathrine Schreuder, mor til misjonær Hans Schreuder, står ved Stedje kyrkje. Ideen til å få sett opp denne minnesteinen...

Minnesteinen på Lægreidplassen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Sogndal kommune har tre minnesteinar over soldatar som var på grensevakt og stridde for fedrelandet i ufredsåra 1807-1814; - i Fardal, på kyrkjegarden...

Minnestein ved Stedje kyrkje - Nils Loftesnes

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
I ufredsåra 1807-1814 var soldatar frå Vestlandet fleire gonger austover på grensevakt. Nils Loftesnes var ein av dei. Han var også utsending til Eids...

Sogndalsfjøra

Busetnad, bygd, by
Bygd / Village
Publisert: 07.07.1999
Author: Aage Engesæter
Sogndalsfjøra var namnet på det tettbygde område ved fjorden, på nordsida av Dalaelvi, som var ein gamal "landsby". No vert gjerne heile sentrumsområd...

Mikkel Larsson Stenehjem - smed i Sogndalsfjøra

Folk og samfunn
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
Mikkel Larsson Stenehjem var smed i Sogndalsfjøra i om lag 40 år, og etterlet seg tre protokollar som til saman er spanande dokumentasjon om eit handv...

Gamleskulen på Njøs i Leikanger

Folk og samfunn
Skulehus / School building
Publisert: 21.01.2010
Author: Randi Melvær
Dersom me går Njøsabakken opp frå riksvegen og innover flata på Nedre Njøs, kjem me til eit gult, eldre hus til venstre for vegen etter at vi har gått...

Kraftstasjonen i Hagane – teknisk kulturminne

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Frå Henjabrua, på vegen til Kleppa, er det råd å sjå kraftstasjonen til tidlegare Leikanger kommunale elektrisitetsverk. Sommaren 1930 arbeidde folk p...

Fyrlykta på Nokkaneset

Samferdsle
Fyrlykt / Lighthouse
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«To ganger i året kom fyrbåten med tønner med fyrolje. Desse blei oppbevarte nede i 1. etasje. Ca kvar 14 dag var vi nede. Tappa olje over på ei stålk...

Minnestein om vegbygging i Henjadalen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
På ei lita flate knapt 10 meter frå vegen inne i Henjadalen, står det ein uvanleg minnestein. Det var Norsk Arbeidstjeneste (AT) som reiste han i 1944...

Lakshøl Sølvgrube

Gruve / Mine
Publisert: 22.06.2005
Author: Hermund Kleppa
"Meget lovende" står å lesa i ei bergensavis 4. august 1885 om sølvfunn på garden Gjerde i Leikanger. Det hadde vore forsøksdrift og dei hadde sendt i...

Løypestreng i Fatla – med jording

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
År 2015: «Siden kabelen ruster og treverket råtner vekk, vil også løypestrengene være forsvunnet som kulturminne om en del år.» (Wikipedia). Leikanger...

Grunnlovsjubileum – 1814 i Leikanger prestegjeld

Jubileum / Anniversary
Publisert: 24.01.2014
Author: Hermund Kleppa
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag ...

Fylkesmannsgarden på Nybø

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Fylkesmannsgarden på Nybø er ein av tre eldre embetsmannsgardar i Leikanger. Kommunen overtok Fylkesmannsgarden i 1974. Eigedommen omfattar sju bygnin...

Sorenskrivargarden i Leikanger

Busetnad, bygd, by
Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Leikanger har fleire eldre bygningar knytta til offentleg styre og stell. Bygningane ligg på rekkje og rad langs strondi, rekna frå Hanahaug og innove...

IOGT losje Baldershage

Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
I 1910 fekk den internasjonale IOGT-rørsla ein avleggjar på Leikanger. Baldershage kom i ei tid då kampen mot alkohol stod svært sterkt her i landet....

Minneplate på lerketre på Hermansverk

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Tre lever ikkje i det uendelege, heller ikkje dei som har fått minneplate eller fredningsskilt festa på stammen. Av ulike grunnar kjem alle tre før el...

Vegen til Leikanger sjukeheim

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 21.06.2005
Author: Hermund Kleppa
I januar 2004 flytte pasientar og pleiarar inn i den nye Leikanger sjukeheim. Godt og vel eit år tidlegare var ein ny veg opp til sjukeheimen ferdig. ...

Bautasteinen på Nybø

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Leikanger har tre bautasteinar frå førhistorisk tid. Dei står langs sjøen på gardane Hamre, Husabø og Nybø (Fylkesmannsgarden). Steinen på Nybø er tru...

Fjærland kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Fjærland kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden nedre Mundal sin grunn i Sogndal kommune. Kyrkja vart bygd i 1861, etter teikningar av arkit...

Minnesteinar over Bolette Pavels Larsen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Bergens-forfattarinna Bolette Christine Pavels Larsen døydde 8. desember 1904. Fru Pavels Larsen var fødd i Sogndal, budde i Bergen og var ein lang pe...

Minnestein om Oscar II i Fjærland

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Kong Oscar II var på besøk i Fjærland sommaren 1879. Dei som fylgde han fram til Bøyabreen og attende, ville ikkje ta i mot pengar for hjelpa. Kongen ...

Gravstein over tysk marineoffiser i Fjærland

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Den 29. juli 1910 omkom ein tysk marineoffiser i Fjærland då han fall utfor fjellet på sørsida av Bøyadalen. Foreldra, herr og fru Christiani frå Berl...

Bokbyen i Fjærland

Busetnad, bygd, by
Butikk / Shop Detaljhandel / Retailer
Publisert: 11.12.2007
Author: Per Olav Bøyum
I juni 1996 opna kulturminister Åse Kleveland Den norske bokbyen i Fjærland, den åttande i Europa og den fyrste i Norden. Den vesle tettstaden Mundal ...

Flaumen i Vetlefjorden i 1820

Ver og klima
Flaum / Flood
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Vetlefjorden er ein lang og smal dal. I fjellet bak ligg breen som heile året sender smeltevatn nedover dalen. Til vanleg går dette pent og pynteleg f...

Ferdslevegen opp Sværaskardet

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 11.03.2009
Author: Hermund Kleppa Gunnar Urtegaard
Garden Sværen ligg inst i Sværefjorden. Frå innmarka går det ein godt merka sti opp Sværaskardet og vidare nordover forbi Torsnesstølen til riksvegen ...

Skredene på Eiki

Ver og klima
Skred / Avalanche
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Eiki er første garden ein møter når ein kjem til Vetlefjorden frå Dragsvik. Bakanfor gardstunet ligg Eikadalen. Her har det losna svære snøskreder som...

Futegarden på Askelund

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Kring ein kilometer frå Balestrand sentrum mot Kvamsøy ligg ein staseleg bygning på nedsida av riksvegen. Dette er den gamle futebustaden som vart eta...

Kunstmålar Hans Dahl

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Hans Dahl frå Granvin i Hardanger bygde seg sommarvilla i Balestrand i 1893. Frå 1919 budde han fast i Balestrand året rundt. Dahl måla den vakre vest...

Villa Lorna

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Villa Lorna er den einaste av sveitservillaene i Balestrand som ligg på oppsida av bygdevegen. Men vegen til fjorden er kort, og utsynet mot Sognefjor...

Bjørnejakt på Bruhjell i 1881

Dyreliv
Jakt / Hunt
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
I 1881 vart ein bjørn skamskoten på garden Bruhjell i Balestrand. På ettersommaren var denne bjørnen til mykje plage for folka på garden. Til slutt dr...

Garden Sande - frå skrivarbustad til gamleheim

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Garden Sande ligg kring to kilometer vest for Balestrand sentrum. Frå 1700-talet og like fram til i dag har det budd folk her som hadde utkoma si utan...

Skredene på Tue

Skred / Avalanche
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Garden Tue ligg kring 3 km vest for Balestrand sentrum. Det gamle hovudtunet låg på sletta nedom riksvegen der husa på bruk nr. 7 ligg i dag. Ei lita ...

Skredene på Bruhjell

Skred / Avalanche
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Garden Bruhjell ligg på vestsida av Skåsheimsdalen. Gjennom dalen renn Skåsheimselva like frå høgfjellet til ho munnar ut i Sognefjorden. Vest for gar...

Kunstmålar Eilert Adelsteen Normann

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Eilert Adelsteen Normann (1848-1918) skulle verta handelsmann som faren, men hamna i staden i Düsseldorf som kunstmålar. Han vart buande i Tyskland he...

Gertrude Abbott

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Gertrude Abbott (1866 - 1951) var frå Philadelphia i USA. Då ho kom til Noreg og Balestrand tapte ho hjarta sitt til bygda. Her var ho kvar sommar fra...

St. Olafs kyrkje - Engelskkyrkja

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Den engelske kyrkja i Balestrand er bygd som ei etterlikning av ei stavkyrkje. Kyrkja, som har 95 sitjeplassar, vart vigsla 18. juli 1897. Det var Mar...

Balestrand lærarskule

Skule / School
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Skulelova i 1860 førte med seg store endringar i elevane og lærarane sin kvardag. Lærarane måtte undervisa i fleire nye fag, og det vart stor mangel p...

Fargarstova

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Midt i Balestrand sentrum står det eit gamal stove. Folk i bygda kallar ho Fargarstova. Ein del av huset er ei gamal kårstove frå garden Ese. Ho vart ...

Hoffotograf Carl Tietz

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Når den tyske keisaren var i Balestrand, hadde han med seg fotografen Carl Tietz frå Berlin. Tietz fann seg godt til rettes i Balestrand, og bygde seg...

Skodespelarparet Fahlstrøm

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Kring 1915 bygde ekteparet Johan og Alma Fahlstrøm seg sommarhus i Balestrand. Dei dreiv eige teater i Oslo og Fahlstrøm var ein av dei store skodespe...

Bautasteinen på Balahaugen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Balahaugen er Balestrand sin festplass. Slik har det vore sidan 1887. Då vart den eine gravhaugen der restaurert og ein bautastein vart frakta til sta...

Treskjeraren Ivar Høyvik

Publisert: 07.07.1999
Treskjeraren Ivar Høyvik (1881-1961) har som få andre vore med på å forma det særeigne drakestilsmiljøet i Balestrand. Dei mest kjende arbeida hans er...

Den norske Nordhavs-ekspedisjonen i Sognefjorden 1876 – DS "Vøringen"

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
År 1876 fanst det to dampskip med namnet «Vøringen». Det eine var eit jerndampskip, bygd 1861 i Hull. Det andre var eit tredampskip, bygd 1872 i Berge...

MS«Vestkraft» - på oppdrag i Esefjorden 1963

Kraftoverføring / Power transmission
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Ein dag i oktober 1963 kunne folk sjå ein farkost i Esefjorden ingen hadde sett maken til, i alle høve ikkje i Esefjorden: ein tidlegare militær landg...

Franz og Karen Sophie Schiertz

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Franz Schiertz var fødd i Tyskland i 1813. Han vart gift med Karen Sophie Reusch Koren frå Bergen. Ho var 19 år yngre enn han. Schiertz flytte til Nor...

Margaret Sophia Green Kvikne

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Margaret Sophia Green Kvikne (1850-1894) var frå England, og dotter av ein prest. I 1888 klatra ho som første kvinne på Store Styggedalstind. Seinare ...

Tjugum kyrkje

Tru og livssyn
Publisert: 07.07.1999
Tjugum kyrkje er ei åttekanta, oktogonforma, kyrkje i tre som står på garden Tjugum i Balestrand kommune. Kyrkja, som har 320 sitjeplassar, vart vigsl...

Plassen Munken

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Inne i ein hage like ved ferjekaien i retning Esefjorden ligg ei gamal stove. Dette er Munkastova på folkemunne. Her budde folka på plassen Munken, næ...

Leikanger-Hella og Vetlefjord-Dragsvik

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1939, etter at Gaularfjellsvegen var opna, vart det ferjesamband mellom Grinde på Leikanger og Vetlefjorden. Dette gav sommars tid raskare vegsamban...

Skreda i Ese i 1928

Skred / Avalanche
Publisert: 29.10.2001
Author: Gunnar Urtegaard
Ese-gardane ligg på begge sider av Ese-elva. Elva kjem frå dei mektige fjellområda Vindreken og Grisagrøegga. Grisagrø-skreda er årviss og losnar på n...

Kaihuset i Holmen

Lagerhus / Storehouse
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Det er kring dampskipskaien dagens Balestrand har vakse fram, og teke form, og her har ekspedisjonshuset vore sentralt i kailivet sidan det vart bygt ...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Huseby-salmeboka

Litteratur / Litterature
Publisert: 20.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Året 1893 er eit salmebokhistorisk merkeår. For fyrste gong kom det ut salmar på nynorsk i ei offisielt godkjend salmebok. Og det var ein mann frå Sog...

Cooperhuset

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal (1)
Den engelske kunstnaren Alfred Heaton Cooper kom til Balestrand første gongen i 1891. Møtet med Matilde Marie Valentinsen og interessa for norsk lands...

Bom Bom-huset

Butikk / Shop
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Huset Bom Bom på kaien i Balestrand er bygt av Kvikne som sommarbustad for gjester og hotell-tilsette. I første etasje var det opprinneleg frisør- og ...

Schreuder-monumentet i Afrika

Monument / Monument
Publisert: 06.04.2001
Author: Hermund Kleppa
Misjonsbiskop Hans Paludan Smith Schreuder (1817-1882), fødd i Sogndal, var den fyrste norske misjonæren i Afrika. Han tok til med misjonsarbeid i Zul...

Minnestein over Olav Rise

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Under krigen 1940-1945 var handelsstyrar og dampskipsekspeditør Olav Rise på Leikanger med i motstandsrørsla. Saman med ni andre vart han arrestert i ...

Sogns Tidend - lokalavis 1877-1947

Avis / Newspaper
Publisert: 06.06.2003
Author: Hermund Kleppa
Lokalavisa Sogns Tidend kom ut i åra 1877-1947, dei fyrste åra i Lærdal, frå 1903 i Sogndal. I Lærdals-perioden var det fleire redaktørar, medan ein m...

Bautastein frå Nornes på Sogn Folkemuseum

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 18.06.2002
Author: Hermund Kleppa
På Nornes i Sogndal stod det lenge fleire eldgamle bautasteinar. Biskop Neumann nemner tre fyrst på 1800-talet. I. C. Dahl festa ein til lerretet i 18...

Tinghus I på Leikanger - nytt i 1939

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 20.06.2005
Author: Hermund Kleppa
"Tinghuse" er det folkelege namnet på den gule bygningen med postadresse Skrivarvegen 7 like nedom riksvegen midt mellom Hanahaug og Hermansverk. Pr. ...

Steinar og vardar på Kjeringafjellet

Varde / Cairn
Publisert: 09.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Frå Skarseggi, høgdedraget mellom Dalseteskard og Rypeskard, reiser fjellmassivet Kjeringafjellet - også kalla Leireggi - seg i nord. Godt synleg på l...

Fellesgrav i Luzino i Polen - Gerd Svanhild Håland si grav?

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 30.12.2005
Author: Hermund Kleppa
Den 8. mai 1944 arresterte Gestapo den 20 år gamle jenta Gerd Svanhild Håland i Høyanger. Under ein rassia hadde dei funne nokre skjemteviser om tyska...

Minneplakett om redningsdåd - lettmatros Bjarne Ylvisaker

Plakett / Plaque
Publisert: 17.03.2006
Author: Hermund Kleppa
Under svært dramatiske tilhøve greidde m/s "Venus" av Bergen i januar 1937 å berga mannskapet på d/s "Trym". Begge skipa var på veg over Nordsjøen til...

Eggjane-Smørkletten til fots

Veg / Road
Publisert: 13.06.2006
Author: Hermund Kleppa
Ein interessant fottur i Leikanger går frå garden Eggja til Smørkletten. Stien går i vekslande utmarkslandskap, - gjennom tett, planta granskog og opn...

Sogn og Fjordane-Hebridene - To vasskverner

Mølle / Mill
Publisert: 17.01.2007
Author: Hermund Kleppa
"Norse Mill" står det på eit skilt ved riksvegen på øya Lewis nord på Hebridene. Ein gruslagt sti går fram til ei restaurert vasskvern. I Ortnevik i S...

Hanen på Hanahaug

Monument / Monument
Publisert: 03.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Hanahaug er det lokale namnet på området ved båtstoppestaden i Leikanger kommune. Tidleg på 1900-talet var her dampskipsekspedisjon, post, rikstelefon...

Friarskori i Fjærland

Busetnad, bygd, by
Veg / Road
Publisert: 19.10.2007
Author: Per Olav Bøyum
Friarskori er namnet på overgangen frå Bøyadalen til Suppehelledalen via Skeisnipa. Ruta vart fyrste gong gått på 1850-talet av Lars Johannesen Rødset...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Fraa Sogn

Litteratur / Litterature
Publisert: 30.08.2007
Author: Bjarnhild Samland
Fraa Sogn er eit resultat av Olav Sande si systematiske innsamling av munnleg tradisjon. Noko er også dikta av Sande sjølv. Førestillingar frå 1800 ta...

Sogn og Fjordane fylke - Fylkesmann Seip si fylkessoge

Litteratur / Litterature
Publisert: 31.03.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1958 kom fylkesmann Hans Seip si bok Sogn og Fjordane fylke - eit tilskot til kommunalsoga ut. Utgjevinga var ei storhending (men som merkeleg nok f...

Særeige gravminne i Lavik

Publisert: 28.06.2008
Author: Hermund Kleppa
I Lavik har dei eit gravminne som skil seg ut frå dei andre. Det er kanskje det eldste på kyrkjegarden og det ligg som dørhelle i kyrkjetrappa. Innskr...

Kong Sverre - Stadnamn og Fimreiteslaget II

Slag / Battle
Publisert: 13.07.2008
Author: Per Arvid Ølmheim
Fredag 15. juni 1184 utkjempa kong Sverre og kong Magnus Erlingsson sjøslaget ved Fimreite. I 1937 skreiv lærar Vilhelm Flugeim eit stykke om gamle ba...

Med knekkstil til 58 meter

Sport / Sport
Publisert: 11.07.2008
Author: Trude Risnes
Kring 1950 var honndølen Pål K. Seljeset ein av dei beste skihopparane i Nordfjord. I 1948 slo han til med eit hopp på 58 meter i Siklebakken. Utvikli...

Sogn og Fjordane fylke - fylkesvåpenet

Fylke / County
Publisert: 12.11.2008
Author: Hermund Kleppa
Den 23. september 1983 fekk Sogn og Fjordane fylkesvåpenet sitt. Det skjedde ved kongeleg resolusjon, og ordlyden er: På sølv grunn tre blå spissar mo...

Sogn og Fjordane fylke - det første ”Statens Hus”

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 29.12.2009
Author: Hermund Kleppa
Våren 2005 flytte Fylkesmannen i Sogn og Fjordane i det nybygde Statens Hus på Hermansverk. I åra 1939-2007 heldt fylkesmannen til i kommunen sine tin...

Priseld - «Den siste rest av urreligion som ubevisst dukkede opp»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det er målaren Nikolai Astrup som skriv dette i eit brev til ein av dei første kjøparane av priseld-bileta hans. Det han kommenterer, er eitt av dei m...

Høyangertunnelen - Nord-Europas lengste vegtunnel i 1982

Samferdsle
Tunnel / Tunnel
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1982 opna Høyangertunnelen, Nord-Europas lengste vegtunnel. Tunnelen erstatta ferjesambandet mellom Kongsnes og Nordeide. Opninga vart utført av kon...

Om Bøyabreen

Landskap
Bre / Glacier
Publisert: 10.11.2014
Author: Hermund Kleppa
Jostedalsbreen har vel tjue brearmar som strekkjer seg nedover i dalføre. Bøyabreen i Fjærland er den flest folk ser; frå bilvindauga i full fart på v...

Amerikabrev frå Øvre Amla

Amerikareisa
Litteratur / Litterature Utvandring / Emigration
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
I 1894 fekk godseigar Hans K. Heiberg på Øvre Amla post frå Gunhild, ei kvinne som hadde tenestegjort hjå han før ho flytta til Amerika med familien s...

Minnesmerke i Columbinebukta på Lepsøy – kopling til Sogn

Folk og samfunn
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 1886 hadde fleire aviser notis med overskrifta Elisabeth Mouat’s Reddere. Seks menn var tildelt heidersteikn for bergingsdåd på Lepsøy 6. feb...

Namn i berg på Norevikane - eit minne frå krigen

Plakett / Plaque
Publisert: 30.01.2007
Author: Magnar Hellem
På eit svaberg i Norevikane i Høyanger står namnet Magnar Hellem innhogge. Torfinn Fimreite har gått og sett på namnet i mange år - og lurt på kva som...

Grønlands apostel - medarbeidar fødd i Leikanger

Person / Person
Publisert: 26.04.2010
Author: Hermund Kleppa
Hans Egede - Grønlands apostel - reiste til Grønland i 1721 og var der til 1736. Gjennom heile perioden hadde han medarbeidarar i kortare eller lengre...

Koppevaksinasjon på 1800-talet og ein attest

Helse / Health
Publisert: 23.03.2011
Author: Hermund Kleppa
I 1994 sende Turid Nåtedal ein koppeattest frå 1851 til Fylkesarkivet. Ho tenkte dette var ein litt artig attest å ha i arkivet. – Kanskje det ikkje f...

”Forsvunne gardar” på Systrond

Gardshus / Farm house
Publisert: 29.10.2012
Author: Marit Anita Skrede
I jordeboka Bergens Kalvskinn frå midten av 1300-talet er det nemnt seks gardar på Systrond som me ikkje lenger veit kvar låg. Dette er Eldridajord, H...

Storgarden Kvåle

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Marit Anita Skrede
Garden Kvåle i Sogndal har vore ein stor og rik gard i mellomalderen (1030-1536/37) og seinare. Korleis kan me vita dette i dag? Ved å nytta historisk...

Om klippfisk og tre matoppskrifter

Matoppskrift / Food recipe
Publisert: 20.03.2013
Author: Hermund Kleppa
«Klippfisk – og Saltsildretter» er tittelen på ei brosjyre som dukka opp i «ymse trykksaker»; - berre åtte små sider, utgjeven av Fiskeridirektoratet ...

Spor etter menneske i fleire tusen år

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Marit Anita Skrede
På flata der Sogn psykiatrisenter ligg på Rutlin i Sogndal, har det vore busetjing tilbake til bronsealderen (1800 - 500 f. Kr.) og jordbruk heilt til...

Eventyr og segner – Futaspranget

Sagn / Legend
Publisert: 26.04.2013
Author: Hermund Kleppa
Gamlevegen opp Gildreskreda frå Årøy i Sogndal er ein mykje nytta turveg. Det knyter seg fleire segn både til vegen og elva. I 1998 gjennomførte eleva...

Fotograf Elen Loftesnes

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Hedvig Ølmheim
Elen Loftesnes (1905-1979) var fotograf i Sogndal frå 1930 og til omlag 1962. Ho er ein av få kvinnelege fotografar frå Sogn og Fjordane som det er be...

To Sogn og Fjordane-møte med Svend Foyn

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Det eine møtet knyter seg til Svend Foyn-monumentet i Tønsberg. Det er laga av bilethoggaren Anders Svor frå Hornindal. Det andre knyter seg til bankm...

Amtmann og prest i nappetak om fattigprotokoll

Strid / Strife
Publisert: 10.07.2008
Author: Hermund Kleppa Berit Selseng
".. til eegenraadige (..) Amtmand Mons Teistes udødelige æreminde..", står det innført i protokollen for fattigkommisjonen i Leikanger år 1772. Det va...

Amerikanske misjonærar frå Sogn - på frimerke i Afrika

Frimerke / Stamp
Publisert: 12.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Frimerkesamlarar eller filatelistar har sine spesialområde. Eitt spesialområde kallar dei Norwegiana. Det vil seia utanlandske frimerke eller andre po...

Barneheimen på Leikanger

Barneheim / Orphanage
Publisert: 22.08.2002
Author: Hermund Kleppa
I 1891 bygde Sogns indremisjon barneheim på Leikanger. Sogn barneheim (også skrive Sogns barneheim) var i drift til og med 1974. Heimen hadde plass 20...

Då keisar Wilhelm var brannsjef

Brann / Fire
Publisert: 02.11.2000
Tysdag den 18. juli 1911 kl. 11.00 om føremiddagen braut det ut brann i ein snikkarverkstad i Balestrand sentrum. Verkstaden høyrde til Hans Thue og B...

En grav - viet til solgudens tegn

Historisk plass / Historical site
Publisert: 22.09.2009
Author: Hermund Kleppa
Den 16. november 1909 hadde Sogns Tidende ei notis om eit interessant gravfunn på Nornes. Konservator Haakon Shetelig hadde vore på staden. Det var ei...

Samferdslerevolusjon i midtre og indre Sogn

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Tida før 1940 må seiast å ha vore litt av ein samferdslerevolusjon i midtre og indre Sogn. Gaularfjellsvegen og Sognefjellsvegen og dei nye ferjesamba...

- Måtte alltid ofra til Gåsi

Naturformasjon / Natural structure
Publisert: 01.09.2005
Author: Hermund Kleppa
Gåsi eller Gaosi er namnet på ein figur i eit sva attmed den gamle stølsvegen frå Skahaug til Stokksete. Frå gamalt var det alltid slik at dei måtte o...

Prestegard frå Leikanger på Norsk Folkemuseum

Bolig / Residence
Publisert: 29.05.2009
Author: Hermund Kleppa
I 1911 reiv dei den vel 150 år gamle prestegarden (prestebustaden) på Leikanger. Materialane blei sendt austover til Kristiania, første delen av vegen...

Grunnlovsjubileum – 1814 i Lavik prestegjeld

Jubileum / Anniversary
Publisert: 17.06.2014
Author: Kjerstin Risnes
I løpet av fire månader gjekk Noreg frå union med Danmark til sjølvstende med Grunnlov og valt konge. Alt som eit opprør mot Kielfreden 14.januar der ...

Fire kyrkjer på Systrond i mellomalderen

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 01.09.2009
Author: Marit Anita Skrede
Det var fire kyrkjer i Leikanger i mellomalderen. To av desse var truleg stavkyrkjer; Henjum og Hamre, medan to var steinkyrkjer; Njøs og Leikanger ky...