Søkeresultat

Tøm filter

Velg type innhold

Velg region

Velg kommune

Velg tema

Velg kategori

Velg tagg

Velg forfatter

Viser 126 av 126 resultater

Anders Viken - nyskapar i folkemusikken

Musikkinstrument / Musical Instrument Musikk / Music Musikkverk / Musical work Person / Person

Publisert: 28.09.1999

Author: Liv Fridtun (1970 - )

Anders Viken (1898-1977) var spelemann og komponist frå Jølster, og komponerte kring 500 slåttar. Han fekk òg utvikla ei hardingfele som fekk namnet I...

Paulen-spelemennene i Jølster

Musikk / Music Person / Person

Publisert: 28.09.1999

Author: Liv Fridtun (1970 - )

"Paulsmusikken" er eit omgrep i folkemusikken i Sogn og Fjordane. Denne tittelen skriv seg attende til garden Paulen i Jølster, der ein syskenflokk ta...

Fotografen Olai Fauske (1887-1944): Modernist og norskdomsmann

Person / Person

Publisert: 06.02.2024

Author: Asbjørn Tyssen

Kva var det som fekk ein ung gut, fødd og oppvaksen på ein litt avsidesliggande gard i Sunnfjord kring siste hundreårskiftet, til å bli fotograf i hei...

Laksetrappa i Osfossen i Gaula – om bygningsmenn og årstal

Laksetrapp / Salmon ladder

Publisert: 06.02.2024

Author: Hermund Kleppa

Osfossen ligg ved utløpet av det vidgjetne Gaula-vassdraget i Sunnfjord. Laksetrappa ved denne fossen er kjend som den første i landet, bygd av ein ir...

Connie Henden-leskuret frå Førde Sementvare sidan 1974

Publisert: 06.02.2024

Author: Hermund Kleppa

Leskur, venteskur, busskur – tre ord om det same; liten bygning oppsett på buss-stopp. Det finst fleire slags leskur langs vegane, men i Sogn og Fjord...

Nei til «bautastein» – i Naustdal

Gravstein / Gravestone

Publisert: 06.02.2024

Author: Hermund Kleppa

Anders Hamre frå Naustdal (1878-1934) var pressemann og samfunnsaktør av stort format. Kort tid etter at han døydde, vart det i Naustdal gjort opptak ...

Fylkesbaatane – MS «Atløy» på historisk ferd i Førdefjorden 1991

Publisert: 06.02.2024

Author: Leiv Sølvberg Hermund Kleppa

Fylkesbaatane overtok ms «Atløy» i 1931 og hadde båten i rutefart i heile fylket til 1974; dei siste åra i lokalruter i Førdefjorden. Frå 1983 har «At...

Slåttespel i Sunnfjord

Musikk / Music Musikkverk / Musical work

Publisert: 06.02.2024

Author: Synnøve S. Bjørset

"Når det gjeld slåttane i Sunnfjord er dei gjerne noko stutte, men rytmisk, karakteristisk og tonefriske; stundom naive, men jamnt friskdæmde og humør...

Vegsperring ved Dregebø nord for Vadheim

Samferdsle

Publisert: 06.02.2024

Author: Kjell-Ragnar Berge

I Vadheim dreier hovudvegen E39 nordover gjennom Ytredalen, og rundt 4,5 km nord for Vadheim passerer vegen Dregebø i ein ny parsell gjennom ei stor f...

Lærar for livet

Person / Person Skule / School

Publisert: 06.02.2024

Author: Sigrun Espe

Den 7. oktober 1849 vart 15 år gamle Kornelius Lunde frå Gaular konfirmert. Kornelius var odelsgut på garden Lunde, men var også ein skarp gut med aka...

Vevring kyrkje - snikkar Lars Gjelsvik

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 27.12.2010

Author: Hermund Kleppa

Vevring kyrkje var i minste laget då ho stod ferdig i 1846. Ei omfattande utviding var på tale rundt 1900, men arbeidet tok ikkje til før i 1944. Arbe...

Jorddyrking i Stardalen

Gardsbruk / Farm

Publisert: 25.09.2001

Author: Finn Borgen Førsund

I den halvtanna mil lange Stardalen, på mellom 280 til 300 m o.h., var det i 1920-åra 37 gardsbruk. Mykje av innmarka vart årvisst overfløymt. Opptakt...

Sparebanken i Jølster

Bank / Bank

Publisert: 25.09.2001

Author: Finn Borgen Førsund

Sparebanken i Jølster kom i siste fase av sparebank-etableringa i Sogn og Fjordane. Banken vart opna i Årdalen i 1901. Banken vann seg snøgt ein solid...

Minnestein over Leo Aarseth

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 03.12.2000

Author: Hermund Kleppa

12. juni 1940 var Leo Aarseth frå Vevring lettmatros på tankskipet "Orkanger" på veg frå Abadan til Malta. Skipet vart torpedert, men mannskapet berga...

Tønnefabrikk på Kviteneset

Fabrikk / Factory

Publisert: 07.07.1999

Author: Jan Anders Timberlid

Ei av dei mest typiske næringane i Dalsfjord-området var bøkringa. Medan bøkringa før 1900 i hovudsak fann stad omkring på gardane, skjedde det rundt ...

Skysstasjon på Langeland

Losji / Accommodation

Publisert: 07.07.1999

Author: Jan Anders Timberlid

I samband med at Den Trondhjemske Postvei vart etablert i 1780-åra, vart det også behov for skysskifte. Langeland var ein av desse mange skysstasjonan...

Den Trondhjemske Postvei i Gaular

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Jan Anders Timberlid

Oppretting av vekefast og direkte postrute mellom Bergen, Molde og Trondheim i 1786, og bygging av postveg mellom byane, batt dei to stiftsbyane tetta...

Sunnfjord folkehøgskule - minnestein over skulestyrar

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 11.10.2000

Author: Hermund Kleppa

På framsida (eller baksida) av den eldste bygningen på Sunnfjord Folkehøgskule står det ein bautastein. Steinen vart reist i 1933 til minne om Rasmus ...

Sunnfjord Folkehøgskule - minnestein om brannulukke

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 11.10.2000

Author: Hermund Kleppa

"Minne um ulukka paa Solvang" står innhogge på ein stein på kyrkjegarden ved Førde kyrkje. Det var mellom klokka 1 og 2, natt til laurdag den 3. septe...

Minnesteinen over Audun Hugleikson

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 11.10.2000

Author: Hermund Kleppa

"Namnet Audun Hugleikson rita i norsk gråstein for all framtid." Det var overskrifta i Firda på reportasjen frå avdukinga av minnesmerket på Ålhus i 1...

Veg og bru over Kjøsnesfjorden

Samferdsle

Bru / Bridge

Publisert: 11.10.2000

Author: Hermund Kleppa

Frå Vassenden strekkjer Jølstravatnet seg vel to mil austover, og ved gardane Sunde og Kjøsnes på sørsida, går den kring fem kilometer lange Kjøsnesfj...

Minne om Justismordet i Gaular

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 29.06.2001

Author: Hermund Kleppa

Ved Viksdalen kyrkje står ein gravstein som skil seg ut frå alle dei andre. Ikkje i materiale eller form, men ved innskrifta: "MIKAL G. HETLE (---) Sk...

Meieriet på Hjelmeland

Industri, energi og naturressursar

Meieri / Diary

Publisert: 07.07.1999

Author: Jan Anders Timberlid

Meieriet på Indre Hjelmeland var i drift til sentralmeieriet i Bygstad stod ferdig i 1952. I staden for at dette skulle forfalle, greidde eldsjeler å ...

Steinstolpen i Bygstad

Monument / Monument

Publisert: 07.07.1999

Author: Harald Jarl Runde

Ved Liagjerdet i Bygstad er ein stein brukt som telegrafstolpe. Det er ikkje noko uvanleg i og for seg, tilsvarande finn ein fleire stader rundt om i ...

Minnestein på Sande over falne i krigen 1940-1945

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 07.07.1999

Author: Hermund Kleppa

To ungdommar frå Gaular miste livet i kampane mot dei tyske invasjonsstyrkane ved Flå og ved Dokka. Dei fall same dagen, 25. april 1940. Begge blei gr...

Då Osen bru ramla i elva

Busetnad, bygd, by

Ulukke / Accident

Publisert: 04.01.2008

Author: Svein Ove Nistad Hermund Kleppa

Gaula renn ut inst inne i Dalsfjorden. Osen bru ligg nesten ved utløpet. Den 30. april 1959 stod ei heller uvanleg kunngjering i Firda: "Fylkesvegen m...

Marte i Movika - husmannskone og byamme

Folk og samfunn

Person / Person Kvinner og likestilling

Publisert: 06.02.2024

Author: Kvinnestemmer.net

Marte og mannen Nils var dei siste husmennene i Movika. Ein kan sjå husmannsplassen dei budde på ved Sunnfjord museum enda. Rett etter dei vart gifte ...

Audhild Viken – pioner for marknadsføring og omsetnad av husflidsvarer

Folk og samfunn

Person / Person Kvinner og likestilling

Publisert: 06.02.2024

Author: Kvinnestemmer.net

Audhild Viken (1915-2000) ville ta vare på det tradisjonelle i ei tid då mange vende ryggen til dei norske husflidstradisjonane. Etter kvart organiser...

Jens Andreas Friis – «opptegnelser» i dagbok 1841

Person / Person

Publisert: 06.02.2024

Author: Hermund Kleppa

På kyrkjegarden ved Førde kyrkje i Sunnfjord kan kyrkjegardsvandrarar sjå eit gravminne over sokneprest Søren Hjelm Friis og «hustru» Charlotte Lovise...

Gravferd i Bygstad 1903

Gravferd / Funeral

Publisert: 17.04.2008

Author: Hermund Kleppa

I 1901 kom engelskmannen Charles Thomas-Stanford til Bygstad for å fiska laks. Seinare kom han årvisst. Kona hans Ellen Thomas-Stanford var og med. Ho...

Bygstad gamle kyrkjegard II

Tru og livssyn

Gravplass / Cementery

Publisert: 22.04.2008

Author: Hermund Kleppa

Kyrkja og kyrkjegarden i Bygstad ligg eit stykke frå kvarandre på Eide. Tidlegare låg kyrkja og kyrkjegarden på garden Bygstad. I 2008 er den gamle gr...

Futegarden på Bruland

Gardsbruk / Farm

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Futegarden på Bruland er rekna som eit av dei best bevarte døma på ein vestlandsk embetsmannsgard. Hovudbygningen i seinbarokk stil er frå 1750-talet,...

Kirkevollen

Bolig / Residence

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Kirkevollen er eit av dei to freda embetsmannshusa i Førde - Futegarden på Bruland er det andre, og ligg vakkert til ved Løken med kyrkja i ryggen. De...

Stabburet på Fletene

Busetnad, bygd, by

Gardshus / Farm house

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Med årstalet 1524 rissa inn på ein stokk, har vi eit handfast haldepunkt for alderen til dette vesle huset på Fletene i Holsen. Mest truleg har vi her...

Kapteinsgarden

Gardsbruk / Farm

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Kapteinsgarden Ytre Skei er den av gardane på Skei som har lengst samanhengande busetnad av embetsmenn, heile 250 år, dei fleste militære. Hovudbygnin...

Gamlebanken

Bank / Bank

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Gamlebanken er det folkelege namnet på huset Førde Sparebank bygde i 1901 og tok i bruk i 1902. Det ligg i Kyrkjevegen 9, og er eit særmerkt bygg i Fø...

Førde hotell

Busetnad, bygd, by

Losji / Accommodation

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Førde Hotell er i dag nummer 2-hotellet i Førde, men har lengst tradisjonar. På gamle foto frå Førde er hotellet nesten alltid med, både sidan det låg...

Førde kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde

Førde er ei langkyrkje i tre som ligg på garden Skei sin grunn i Førde sentrum. Kyrkja, som har 600 sitjeplassar, vart vigsla 1. oktober 1885 av bisko...

Haukedalen kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde

Haukedalen kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Gjerland i Haukedalen i Førde kommune. Kyrkja, som har 120 sitjeplassar, vart vigsla 8. ju...

Holsen kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde

Holsen kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg på Holsen i Førde kommune. Kyrkja, som har 200 sitjeplassar, vart vigsla 11. desember 1861 av prost Joha...

Førdehuset

Forsamlingshus / Assembly house

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Førdehuset representerte eit pionertiltak i norsk kulturliv då det vart opna i 1976. Her er det ei rekkje kulturelle tilbod og aktivitetar. Eit større...

Jordbruksskulen på Mo

Skule / School

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Garden Mo vart jordbruksskule i 1858, og er den nest eldste jordbruksskulen i landet som enno er i drift. Garden er ein av dei største i fylket med kr...

Veg mellom Førde og Naustdal

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Vegsambandet mellom Førde og Naustdal vart påbyrja i 1911. Små løyvingar gjorde at vegen først var ferdig i 1936. Vegen var første del i vegsambandet ...

Under Jostedalsbreen frå Fjærland til Skei

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Den 17. april 1975 vedtok Stortinget at Fjærland skulle få vegutløysing til Skei i Jølster. Det endelege linevalet vart utsett for å utarbeida nødvend...

Vegutbygging i Gaular: Osen-Sande-Viksdalen

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Mot slutten av 1800-talet vart det bygt mange kilometer veg i Gaular kommune i høve til mange andre kommunar. Osen-Viksdalsvatnet fekk Stortingsløyvin...

Sparebanken Sogn og Fjordane

Forretningsbygg / Commercial building

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Frå 1960-åra har det gått føre seg ei omfattande samanslåing av bankar i større og større einingar. Denne prosessen starta først på 1970-talet i Sogn ...

Sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane

Sjukehus / Hospital

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

På Via i Førde ligg sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane, som òg er lokalsjukehus for meir enn halve fylket. Dette var, fram til at staten overtok s...

Sunnfjord Hotell

Losji / Accommodation

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Sunnfjord Hotell vart opna i 1968. Initiativet var lokalt, mange mindre lokale aksjonærar stod bak, og Førde sine innbyggjarar har alltid vore ei vikt...

Firda - lokalavisa for heile fylket

Språk og kunst

Avis / Newspaper

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Avisa Firda er i dag den klårt største avisa i fylket, og den einaste dagsavisa. Opplaget var i år 2000 på 14 628. Avisa dekkjer Sunnfjord, ytre Sogn ...

Sjøahola

Grend / Hamlet

Publisert: 07.07.1999

Author: Torkjell Djupedal

Sjøahola var den første tettstaden i Førde, og gjennom fleire hundre år sentrum i bygda, både for ferdsel, handel og administrasjon. Då Jølstra skifta...

Båtstoppestaden Steinen

Busetnad, bygd, by

Grend / Hamlet

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Steinen vart båtstoppestaden for Førde. Her vart det fleire aktivitetar, m.a. dei første industrielle verksemdene. Men som mange andre stoppestader ha...

Firda Billag

Billag / Bus company

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Firda Billag er det største rutebilselskapet i Sogn og Fjordane, og er eigd av 13 kommunar, med hovudsete i Førde. Billaget transporterer dagleg meir ...

Altertavla i Førde kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkjekunst / Church art Måleri / Painting

Publisert: 07.07.1999

Author: Sigurd Vengen Anders Gjerde

Mange har vorte interessert i altertavla i Førde kyrkje nå dei har sett henne. Ho er eineståande, rik i motiva, fin i skjeringa og etter alderen vel i...

Steinstova på Reiakvam

Bolig / Residence

Publisert: 07.07.1999

Author: Joar Stegane

Steinstova på Reiakvam er frå gammal tid og bygd av stein, og er ikkje heilt vanleg. Ho er dessutan den einaste steinstova vi veit om i Naustdal, og d...

Den svarte fredagen - luftslaget over Førdefjorden 9. februar 1945

Folk og samfunn

Slag / Battle

Publisert: 07.07.1999

Author: Harald Jarl Runde

Fredag 9. februar 1945 rasa eit stort luftslag mellom allierte fly og tyske fly- og sjøstridskrefter over Førdefjorden og området rundt. Dette skal ha...

Bautasteinen på Bervellene i Naustdal

Monument / Monument

Publisert: 07.07.1999

Author: Joar Stegane

I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei frå bygda som var med i Napoleonskrigane 1807-1814. Den eine steinen står på Bervell...

Bautasteinen på Antonshogen

Folk og samfunn

Monument / Monument

Publisert: 07.07.1999

Author: Harald Jarl Runde

I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei soldatane frå Naustdal som var med i krigen 1807-1814. Den eine steinen står på Berv...

Gravrøysene på Horne

Arkeologi

Historisk plass / Historical site

Publisert: 07.07.1999

Author: Anders Gjerde

Lengst vest i Naustdal kommune, på grensa til Flora, ligg garden Horne. Her ligg tre gravrøyser frå bronsealderen. Sommaren 1990 vart to av dei rydda ...

Steinalderbuplass i Engjabøvika

Arkeologi

Historisk plass / Historical site

Publisert: 07.07.1999

Author: Anders Gjerde

Garden Engjabøen ligg på nordsida av Førdefjorden like innanfor garden Vevring. Her er dei eldste spora etter menneske i heile Naustdal kommune funne....

Vegopprør i Gaular

Samferdsle

Strid / Strife

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Mot slutten av 1700-talet vart det stilt krav til eit betre vegnett. Det skuldast ei fastare ordning med postføringa. Bøndene vart tvinga til å byggja...

Den Trondhjemske postvei frå Førde til Skei

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Den Trondhjemske Postvei mellom Førde og Førs i søndre enden av Breimsvatnet var rekna som eit av dei betre vegstykka på postvegen tidleg på 1800-tale...

Indre Sogn Automobilselskap

Billag / Bus company

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

I 1916 vart det første ruteselskapet skipa for rutekøyring i kommunane Sogndal, Hafslo, Luster og Jostedalen. I byrjinga var bilrutene mynta på turist...

Vadheim - Sandane: Frå hesteskyss til rutebiltransport

Billag / Bus company

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Då bilen kom tidleg på 1900-talet, var det stor skepsis til "automobilkøyring" i heile fylket. Dei fleste kommunane nekta bilkøyring grunna for dårleg...

Haukedalen og vegutløysing til fjorden

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Haukedalen var rekna som ei svært lovande jordbruksbygd med store område dyrkbar jord. Men dalen var nærmast avstengd frå omverda. Alt på 1800-talet k...

Heimevernet – skulptur på Skei

Monument / Monument

Publisert: 15.05.2013

Author: Hermund Kleppa

I 1990 flytte Heimevernet, distrikt 10 Fjordane, frå Bergen til Skei i Jølster. Tre år etter overtok HV 10 ny fane og reiste ein skulptur ved stabskva...

Vadheim til Førde - frå postveg til stamveg

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Då Fylkesbaatane vart skipa i 1858, kom det faste båtruter langs kysten og inn i fjordane. Postrutene vart mange stader flytta frå land til sjø, slik ...

Lundegrend bedehus

Tru og livssyn

Bedehus / Chapel

Publisert: 02.03.2011

Author: Hermund Kleppa

Gaular kommune er ein av dei store kommunane i Sogn og Fjordane rekna etter bedehus. Frå Bjørvikstranda i vest til Viksdalen i aust finn me sju. Fem a...

Botnafossen kraftlag - typisk grendeverk på 1900-talet

Industri, energi og naturressursar

Kraftstasjon / Power plant

Publisert: 01.07.2009

Author: Hermund Kleppa

Artikkelen handlar om eit grendekraftverk i Eldalsdalen i Gaular som var i drift i perioden 1946-1964. Det er lagt vekt på å seia noko om dei spora - ...

Naustdal kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde

Naustdal kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i Naustdal sentrum. Kyrkja, som har 650 sitjeplassar, vart vigsla 9. september 1891 av biskop Fredrik ...

Vevring kyrkje

Tru og livssyn

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde

Vevring kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i bygda Vevring, langt ute på nordsida av Førdefjorden. Kyrkja, som har 225 sitjeplassar, vart vigsla d...

Handel og gjestgiveri i Friishuset

Losji / Accommodation

Publisert: 07.07.1999

Author: Anders Gjerde

Eit stykke vest for kyrkja ligg den gamle handels- og gjestgjevarstaden i Naustdal. Hovudhuset vert kalla Friishuset etter mannen som bygde det på 184...

Tingneset - eit sentrum i Ytre Førdefjorden

Folk og samfunn

Grend / Hamlet

Publisert: 07.07.1999

Author: Harald Jarl Runde

Ved Vevring på nordsida av Førdefjorden stikk eit særmerkt nes ut i fjorden. Det er Tingneset. Frå gammalt var garden Vevring med Tingneset eit sentru...

Sperrestova på Jonstad

Busetnad, bygd, by

Bolig / Residence

Publisert: 07.07.1999

Author: Joar Stegane

Det er enno nokre att av dei gamle sperrestovene. På garden Jonstad i Naustdal har vi ei av dei, bygd kring 1890....

Grunnlovsjubileum 2014 - 17. mai-feiring i Førde 1869

Jubileum / Anniversary

Publisert: 03.02.2011

Author: Hermund Kleppa

Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, g...

Falsk mynt 1880 i Førde - einaste i heile landet

Mynt / Coin

Publisert: 15.02.2011

Author: Hermund Kleppa

Søndag 19. september 1880 troppa to lensmenn opp i tunet på garden Åsen i Jølster. Dei skulle forhøyra den 18 år gamle Katrine Åsen. Dagen før hadde h...

1905 - Stortingsmann Gjert Holsen

Folk og samfunn

Person / Person Politikk / Politics Unionsoppløysing / Union resolution

Publisert: 06.12.2004

Author: Hermund Kleppa

I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

Arbeidarane på Gaularfjellsvegen organiserer seg

Samferdsle

Strid / Strife

Publisert: 22.03.2005

Author: Kristin Ese

Vegarbeidarane følte tidleg at det var trong for å organisera seg. Arbeidstilhøva var lite regulerte i høve til dagens forhold, og fleire gonger var d...

Striden for veg over Gaularfjellet

Samferdsle

Strid / Strife

Publisert: 22.03.2005

Author: Kristin Ese

Gaularfjellsvegen sto ferdig i 1938. I nær hundre år hadde det vore eit krav om vegsamband mellom Sunnfjord og Sogn. Ein ny stamvegplan for heile land...

Vegarbeid på Gaularfjellsvegen 1936-1938

Samferdsle

Vegarbeid / Road work

Publisert: 22.03.2005

Author: Kristin Ese

Vegarbeid før krigen var krevjande og hardt. Mykje av arbeidet føregjekk med handemakt, og det var farefullt og vanskeleg. Gaularfjellsvegen, som vart...

Gaularfjellsvegen opna

Samferdsle

Historisk hending / Historical event

Publisert: 02.08.2006

Author: Kristin Ese

Vegen over Gaularfjellet var ferdig ein av dei første dagane i desember 1938, etter tre års arbeid. Men vegopninga hang i ein tunn tråd. På fjellet ra...

Varden i Varddalen

Varde / Cairn

Publisert: 10.10.2013

Author: Hermund Kleppa

Varddalen heiter staden eit par-tre kilometer i sørvestleg retning frå Espesetstølen i Gaular. Det står ein varde der, på ein bergknatte like før dale...

Naustdalsvegen

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Naustdal kommune hadde mange vegkrav rundt 1900. Eit av dei høgast prioriterte krava var ny veg i Naustdalen. Naustdalsvegen vart påbyrja i 1903, men ...

Kunstnaren Oddvar Torsheim - V for vestlending

Person / Person

Publisert: 07.07.1999

Author: Rolf Braadland

Oddvar Torsheim er fødd i 1938. Han voks opp i Naustdal og busette seg i Førde. Han er kjend som ein populær grafikar, målar og i seinare år også som ...

Jensine Angedal: ei føregangskvinne i Førde heradsstyre

Folk og samfunn

Person / Person Kvinner og likestilling Politikk / Politics

Publisert: 07.03.2025

Author: Aurora Myro

Det skulle ta 100 år frå formannskapslovene vart vedtekne, og det kommunale sjølvstyret vart innført til den første kvinnelege representanten vart val...

Kjøsnesstova

Middelalderhus / Medieval house

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Jølster har mange gamle stovehus. Eit av dei største er Kjøsnesstova, også kalla Bydalsstova, i dag eitt av mange freda hus i Jølster. I si tid var ho...

Midttunet i Sandal

Gardsbruk / Farm

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Med eit dusin hus på sin opphavlege plass, er Midttunet eit særmerkt kulturminne. Men det har ikkje vore lett å få dette anlegget fullt ut tilgjengele...

Hestad kapell

Kyrkje / Church

Publisert: 07.07.1999

Author: Jan Anders Timberlid

På ein idyllisk holme ved Hestadfjorden ligg det vesle Hestad kapell. Det har røter attende til mellomalderen....

Spelemannen Nils Furnes

Musikk / Music Person / Person

Publisert: 28.09.1999

Author: Liv Fridtun (1970 - )

Nils Furnes hadde sin speletradisjon mest etter farbroren Ola Nos frå Gaular. Seinare var Furnes ein av dei som flytte til Bergen og var med og skipa ...

Gamle Sande sentrum

Bygd / Village

Publisert: 14.08.2001

Author: Jan Anders Timberlid

Fram til andre verdskrigen låg alle sentrumsfunksjonane på Sande nord for elva, det vil seie at både offentlege og private tenesteytingar låg på Skage...

Krigsgrav i Sandefjord - Thor Nicolay Devig

Gravstein / Gravestone Person / Person

Publisert: 18.03.2004

Author: Hermund Kleppa

Thor Nicolay Devig (1888-1942) voks opp på Skei i Førde, og reiste for godt ut i verda vel 20 år gammal. Frå 1909 vart han buande i Sandefjord. Under ...

Om kalender og folkeleg tidsrekning

Tilbehøyr / Accessory

Publisert: 27.09.2005

Author: Gunnild Systad

Frå dei tidlegaste tider må mennesket ha søkt etter hjelpemiddel for å fastsette tid. Me veit at alt for fleire tusen år sidan hadde både India, Egypt...

Gamal grensestein mellom Sunnfjord og Nordfjord

Grensestein / Boundary stone

Publisert: 03.01.2006

Author: Hermund Kleppa

Tett attmed vegen ned mot Førde i sørenden av Breimsvatnet står ein kring to meter høg stein. Han blei reist i 1835 og markerte grensa mellom to futed...

Minnebilete på Ålhus - Johannes D. Sandal

Plakett / Plaque

Publisert: 30.12.2005

Author: Lidvald Klakegg (1941 - ) Hermund Kleppa

Eit stort bilete av Johannes D. Sandal (1878-1907) har fått heidersplass i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Sandal var levande interessert i lokalhistori...

Krigsgrav på Vassenden - Sverre Kvammen

Gravstein / Gravestone Person / Person

Publisert: 30.12.2005

Author: Hermund Kleppa

Jølster kommune har to krigsgraver. Sverre N. Kvammen dreiv landhandel i Eikåsgrenda. Det tyske prispolitiet var etter han og han måtte fleire gonger ...

Minneplakett om engelskmann på Gallen

Plakett / Plaque

Publisert: 13.03.2006

Author: Hermund Kleppa

I 1984 kom gjekk ei gruppe engelske ungdommar over Jostedalsbreen frå Fjærland til Stardalen i Jølster. 17-åringen Miles Gurzynski skulle óg vore med,...

1905 - Jølster kommune

Folk og samfunn

Unionsoppløysing / Union resolution

Publisert: 29.11.2004

Author: Karianne Schmidt Vindenes

I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

Likdansen

Religion / Religion

Publisert: 22.01.2007

Author: Nikolai Astrup Hermund Kleppa

Den gamle skikken med å vaka over ein død person, likvake, går tilbake til førhistorisk tid. Skikken heldt seg i mange hundre år etter at kristendomme...

1905 - Gaular kommune

Folk og samfunn

Unionsoppløysing / Union resolution

Publisert: 29.11.2004

Author: Snorre Dag Øverbø

I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

Lokale eventyr og segner - Sølvbordet i Risevatnet

Sagn / Legend

Publisert: 30.08.2007

Author: Hermund Kleppa

Lokale eventyr og segner er ofte knytte til landskapet. Dei underjordiske skapningane, som tussar og troll og huldrer, budde i fjell og hamrar og haug...

Ei grav - Fredrikke Sophie Christensen

Busetnad, bygd, by

Gravstein / Gravestone Person / Person

Publisert: 03.01.2008

Author: Hermund Kleppa

"Liti og kroki" minnest Tryggve Rishovd, fødd 1916, at Sophie Christensen i fylkesmannsgarden var. Ho budde hjå sonen, fylkesmann I.E. Christensen. "I...

Minnebilete i Haukedalen - Lærar Sigurd Nesse

Plakett / Plaque

Publisert: 25.06.2008

Author: Hermund Kleppa

Lærar og forfattar Sigurd Nesse kom i 1874 som nyutdanna lærar til Haukedalen. Han var der i tre år. Då han fire år seinare reiste frå bygda, hadde de...

Krossteinen på Bell

Historisk monument / Historical monument

Publisert: 09.07.2008

Author: Hermund Kleppa

Det finst fleire krossforma steinar i Sogn og Fjordane. Dei er minne om då kristendomen vart innførd i Noreg, rundt rekna tida 950-1050. Ein funksjon ...

Tysklandsbrigadens Veteranforbund - Sogn og Fjordane

Foretak / Association

Publisert: 07.07.2008

Author: Hermund Kleppa

I åra 1947-1953 var norske styrkar med i den allierte okkupasjonen av Tyskland. Norske soldatar skulle vera med på å tryggja og byggja freden. På 1980...

Med Kongsberg-knekk i Ormhaugbakken

Sportsanlegg / Sport installation

Publisert: 09.07.2008

Author: Hermund Kleppa

- Det var vel helst den stilen som blei kalla Kongsberg-knekk det gjekk på, fortalde Gunnar Jan Gjerland då han i 2008 var med og synte kvar haukedøle...

Haukedalen forsamlingshus

Bedehus / Chapel

Publisert: 17.07.2008

Author: Hermund Kleppa

I Haukedalen kallar dei bedehuset sitt Forsamlingshuset. Det signaliserer brei bruk, eit hus der folk kjem saman. Ordet samlingshus har óg vore brukt,...

Finnlandsplaketten - eineståande premie i langrenn?

Plakett / Plaque

Publisert: 16.07.2008

Author: Hermund Kleppa

I Haukedalen har dei ein langrenn-premie kan henda ingen andre har maken til: ein Finlands-plakett, - eit vandreskjold Haukedalens Idrottslag vann til...

Norsk rosemåla kiste i England

Kiste / Coffin

Publisert: 14.07.2008

Author: Hermund Kleppa

Herskapshuset Preston Manor i Brighton høyrer med til musea i byen. Mr. og Mrs. Thomas-Stanford var dei siste som residerte der på 1930-talet. Eitt mø...

Bautastein på Følling i Eldalsdalen

Historisk monument / Historical monument

Publisert: 14.07.2008

Author: Hermund Kleppa

Sogn og Fjordane har eit halvt hundre bautasteinar arkeologane omtalar som fornminne, det vil seia at dei truleg er meir enn rundt rekna 1000 år gamle...

The Ladder - Laksetrappa i Osen

Laksetrapp / Salmon ladder

Publisert: 22.07.2008

Author: Charles Thomas-Stanford

Om "den som kan få to aks ut av eit korn, eller grasstrå til å gro der det før berre vaks eitt" fortener hyllest av folket, så er ikkje han som fylte ...

Sogn og Fjordane-Irland: Potts på Osen gard i Bygstad

Person / Person

Publisert: 07.10.2008

Author: Hermund Kleppa

På slutten av 1800-talet var irlendarar med namnet Potts i Bygstad og fiska laks. William Trumperant Potts var med då dei kring 1870 bygde laksetrappa...

Damn! - mislukka kjeksing i Gaula og Årøyelva

Person / Person

Publisert: 02.07.2008

Author: Hermund Kleppa

Ikkje med sine "forfædres kraftige eder" - men med det engelske kraftordet "damn", sette han i, kjeksemannen (eller klepparen) som i 1901 mislukkast m...

Folkemusikk i Gaular

Musikk / Music

Publisert: 27.08.1999

Author: Liv Fridtun (1970 - )

Gaular har i den seinare tida sett seg på folkemusikk-kartet med at det har vakse fram eit levande folkemusikkmiljø. Gaular spelemannslag har vorte ei...

Gammal meieribygning på Vassenden

Meieri / Diary

Publisert: 26.05.2009

Author: Hermund Kleppa

På Vassenden i Jølster står det eit lite hus som skil seg ut frå dei andre. Det ligg tett attmed vegen på den smale stripa mellom E39 og Jølstra. Det ...

Svædene (Sveen) – gjestgiveri og sorenskrivarbustad

Losji / Accommodation

Publisert: 17.03.2009

Author: Jan Anders Timberlid

Den Trondhjemske Postvei gjennom Sogn og Fjordane blei bygd i åra 1780-1806. På strekninga Bygstad-Dale måtte post og reisande skyssast med båt. På ga...

Mula - gard med samansett næringsgrunnlag

Gardsbruk / Farm

Publisert: 16.06.2009

Author: Arne Aasland

Det er ikkje store bilturen frå Førde til Mula på sørsida av Førdefjorden. Men ein er komen langt frå forretningsbyen når ein står i sjøsprøyt nede i ...

Om namnet Jølster

Kommune / Municipality

Publisert: 17.06.2009

Author: Arne Aasland

Både i Ryghs Norske gaardnavne (1918) og Eivind Vågslids Stadnamntydingar 2 (1974) finn vi tilløp til forklaring av namnet Jølster. Dei knyter seg til...

Jølstra, Anga og Halbrendselva

Elv / River

Publisert: 16.06.2009

Author: Arne Aasland

Desse tre elvane prydar Førdebygda, men kva tyder namna? Til Halbrendselva høyrer og elva Hundsrasta, som ligg i den "bymarka" Førde har fått seg bak ...

Stadnamn i Jølster

Folk og samfunn

Stadnamn Dal / Valley

Publisert: 24.06.2009

Author: Arne Aasland

Stadnamn er kulturminne, men samstundes ord i full dagleg bruk. Frå den rike namnefloraen på Jølst (i Jølster) tar denne teksten fram dei viktigaste d...

Har fjellnamnet Kabusen namn etter eit gammalt klesplagg?

Folk og samfunn

Plass / Spot Stadnamn

Publisert: 06.02.2024

Author: Kristian Solvang

I Haukedalen i Førde ligg eit 980 m høgt fjell med namnet Kabusen. Det er eit merkeleg namn mange lurer på tydinga av. Men namnet er ikkje eineståande...

Dakotabakkane, Gosen, Egypten og Sionsdalen ligg i Stryn! På ein gard i Luster kan du gå frå Jerusalem til Jeriko

Folk og samfunn

Plass / Spot Stadnamn

Publisert: 06.02.2024

Author: Kristian Solvang

Det er faktisk ganske vanleg at stader som treng eit namn, får eit namn som har vore brukt før. Slike stadnamn vert kalla oppkallingsnamn, eit sekundæ...

Langebrua

Samferdsle

Bru / Bridge

Publisert: 07.07.1999

Author: Finn Borgen Førsund

Brua over Jølstra er oppkalla etter handelsmann Hans Christian Fr. Lange, ein av dei som stod føre bygginga av den første brua. Brua har alltid vore e...

Naustdalstunnelen

Samferdsle

Veg / Road

Publisert: 07.07.1999

Author: Kristin Ese

Dårleg vegstandard og lange reiseavstandar har vore eit problem i Sogn og Fjordane. Byggjinga av den 6 km lange Naustdalstunnelen korta ned reisetida ...

Bruene i Førde

Samferdsle

Bru / Bridge

Publisert: 16.06.2009

Author: Arne Aasland

Førdehistoria handlar om bruer. Langebrua er så å seie føresetnaden for at Førde kunne bli ein tettstad. Dagens sentrale Førde er bunde saman av sju b...

Skredulukke i Stardalen (Heggheim)

Folk og samfunn

Skred / Avalanche

Publisert: 07.07.1999

Author: Hermund Kleppa

Året 1868 var eit av dei verste snøskredåra på Vestlandet. Kring 150 menneske omkom. På garden Heggheim i Stardalen vart alle husa råka av raset. 17 m...

Knut L. Sandal

Folk og samfunn

Musikk / Music Musikkverk / Musical work

Publisert: 06.02.2024

Author: Synnøve S. Bjørset

Hardingfelepelemannen Knut L. Sandal (1913-1964) frå Jølster var busett i Bergen, og lydinnspelingar vitnar om ein flott ambassadør for det særmerkte ...

Ingeborg Grytten - salmediktar frå Sunnfjord

Folk og samfunn

Musikkverk / Musical work Person / Person Kvinner og likestilling

Publisert: 14.04.2008

Author: Hermund Kleppa Kvinnestemmer.net

Nordlandspresten Petter Dass er den ruvande skikkelsen i norsk salmedikting på 1600-talet. To vestlands-kvinner er mellom dei andre som skreiv salmar ...

Mer informasjon om

123