Vangsvatnet
Vangsvatnet (Samuel Joshua Beckett)

Dei vide dalføra i vossabygdene munnar ut ved Vangsvatnet og Vossavangen, eit naturleg midtpunkt i det storlinja landskapet. Dette er bygder med stor skog og godt jordsmonn; i dei slake dalsidene ligg gardane fleire stader i tre rekkjer ovanfor kvarandre. I sine «Reise-Erindringer» skriv Ivar Aasen om desse bygdene «som man har kaldet Hjertet af Bergens Stift». (Samuel Joshua Beckett)

Publisert 02.05.2012

Voss Herad

Gamle Voss herad   Gamle Granvin herad

Voss ligg sentralt plassert i Vestland fylke og grensar til kommunane Kvam, Vaksdal, Vik, Aurland, Ulvik og Ullensvang. Kommunevåpenet, ei hardingfele på raud botn, er ein slags syntese av gamle Voss sin hjort på raud botn og Granvin si hardingfele på grøn botn. Detaljert informasjon om natur og kulturhistorie kan ein få ved å klikke seg inn på dei to gamle kommunane.

 
 

Dei to nabokommunane Voss og Granvin vart 1. januar 2020 slegne saman til éin. Namnet på den største, Voss, vart samstundes vidareført til den nye kommunen. Arealmessig kan ein sjå det slik at gamle Voss er blitt godt og vel ti prosent større. Ei grensejustering ved Hardangerfjorden gjer at Voss no også omfattar ei landstripe på Oksenhalvøya, som før samanslåinga høyrde til Ullensvang. Den nye kommunen har dermed ei rundt fire mil lang strandlinje til fjorden, medrekna den Granvin hadde tidlegare. Gamle Voss var frå før berre så vidt i kontakt med saltvatn, ved Bolstadøyri. Nærleik til Hardangerfjorden til trass, Voss må framleis reknast som ein innlandskommune.

Voss ligg sentralt plassert i Vestland fylke og grensar til kommunane Kvam, Vaksdal, Vik, Aurland, Ulvik og Ullensvang. Kommunevåpenet, ei hardingfele på raud botn, er ein slags syntese av gamle Voss sin hjort på raud botn og Granvin si hardingfele på grøn botn. Detaljert informasjon om natur og kulturhistorie kan ein få ved å klikke seg inn på dei to gamle kommunane.

Kontrasten er stor mellom det steile landskapet i Nærøydalen og Stalheimskleivane og dei mjuke, avrunda landskapsformene i dei vide innlandsbygdene i det gamle Vossaveldet, som strekte seg frå grensa mot Sogn i nordaust til Bolstadfjorden i vest... Les meir her.

 

Vassvegane bind Granvin saman. Inst i Skjervet, høgt oppe i det uregulerte vassdraget, kastar Skjervsfossen seg utfor berget, stor og mektig. Langs elv og vatn og sjø, til ytste munningen av den smale Granvinfjorden, renn store vassmengder på veg mot havet... Les meir her

  • Fretheim, O. & Bolstad, I. (1977) Biletbok frå gamle Voss 1868-1940. Voss.
  • Gjerdåker, J. (1990-1991) Ålmenn soge for Voss: frå 1800 til vår tid. Voss, Voss bygdeboknemnd.
  • Hellesnes, T. (1972) Gardssoge for Vossestrand: Vinje sokn. Voss bygdebok, bind 2. Voss, Voss bygdeboknemnd.
  • Hellesnes, T. & Gjerdåker, J. (1980) Gardssoge for Oppheim sokn. Voss bygdebok, bind 3. Voss, Voss bygdeboknemnd.
  • Kindem, L. (1933-1938) Vossaboki. Voss, Voss bygdeboknemnd.
  • Schjærven, L. & Gjerdåker, J. (1982-1984) Evangerboka: gards- og ættesoge. Voss, Voss bygdeboknemnd.
  • Sognnæs, O. H. (1977) Lokalhistorisk bibliografi over Evanger, Voss og Vossestrand kommuner fram til 1950. Hovedoppgave, Statens bibliotekskole.
  • Sæbø, P. (1953) Voss: ei orientering om Vossabygdene i gamal og ny tid. 2. utg. Bergen.
  • Bolstadboka: frå fjell til fjord (1991). Bolstadøyri, Studieringen i lokalsoge.
  • Gamalt frå Voss (1969-). Voss, Voss bygdeboknemnd, Voss sogelag, Voss folkemuseum.
  • Kommunejubileet: 1837-1937: festskrift for Voss herad (1937). Stavanger.
  • Voss 1837-1987: lokalt folkestyre 150 år (1987). Voss.
  • Vossabygdene: tidsskrift (1910-1955). Voss, Voss sogelag.